Để biết về sự hình thành và những sự kiện tiêu biểu của địa danh này, chúng ta hãy cùng tiến dần về quá khứ, nơi có những điểm nhấn đặc trưng.

1. Khoảng thời gian 1832 - 1836, là khoảng thời gian Thành được xây dựng, một trung tâm hành chính trong triều đại phong kiến ở Phú Yên, dưới thời Vua Minh Mạng. Thành yên vị tại thôn An Thổ, Xã An Dân, huyện Tuy An và tọa lạc trên một khu vực hạ lưu của Sông Cái.

Có diện tích chiếm khoảng 6400 m², với cấu trúc hình vuông, bốn góc là những bức tường được đắp nhô hẳn ra phía ngoài, xung quanh còn có hào nước rộng tầm 15m, tường thành cao 3m5, gồm 4 cửa quay ra tứ hướng tương ứng với từng tên gọi “Đông Tiền - Tây Hậu - Nam Hữu - Bắc Tả”.

Bố cục bên ngoài còn được xây dựng thêm một vài công trình bổ trợ “Phía Nam có đê Hộ Thành chống ngập lụt, trong đê là Trường Bắn thao trường, nằm sát sông Cái là khu đóng quân của Tượng Binh hay còn gọi là Gò Tượng, Phía Nam thành là một khu chợ, nơi trao đổi hàng hóa buôn bán tại cổ thành xưa kia”.

2. Khoảng thời gian 1888 - 1899, là những dấu ấn quan trọng xoay quay đến quá trình cổ thành được sử dụng để làm việc.

- Năm 1888, lỵ sở Phú Yên dời từ thành An Thổ sang vị trí Vũng Lắm trong vịnh Xuân Đài, cách thành khoảng 10km về phía Bắc. Nhưng chỉ được 1 năm, lỵ sở lại chuyển về thành An Thổ.

- Nằm 1899, lỵ sở Phú Yên tiến hành dời về thôn Long Bình, xã Sông Cầu. Và từ đó trở đi, thành An Thổ trở thành phủ lỵ của Tuy An.

3. Năm 1939, là dấu mốc quan trọng trong lịch sử của thành An Thổ coi như đã kết thúc khi phủ lỵ Tuy An chuyển đến vị trí khác.

4. Thế nhưng trong những năm 1901 - 1906, thành được sử dụng làm nơi sinh sống và làm việc của ông Trần Văn Phổ, phụ thân của đồng chí Trần Phú. Và trong khoảng thời gian này, vào năm 1904, được coi là dấu mốc lịch sử quan trọng với sự kiện chào đời của đồng chí Trần Phú, một người con ưu tú của Đảng.

5. Cho tới năm 2011, di tích lịch sử thành An Thổ được đầu tư tôn tạo thêm những khu vực mới, trưng bày nhiều kỷ vật lưu niệm về cố Tổng Bí thư Trần Phú, cùng một số công trình nổi bật xung quanh.

Đến với khu vực, chúng ta sẽ được chiêm ngắm những giá trị văn hóa về kiến trúc cổ kính, tham gia và các lễ hội đặc trưng gắn liền với lịch sử, hòa mình trong không gian trầm lặng để lắng nghe những câu chuyện xa xưa, tìm hiểu sâu hơn về một người con ưu tú của Đảng.

Là một khu di tích khảo cấp cấp quốc gia được Bộ Văn hóa, Thông tin công nhận từ ngày 22/08/2015. Cũng chính là điểm đến không thể thiếu tại Phú yên mà Chương trình Phú Yên vừa mới chia sẻ qua tới các bạn.